بتن پاشي (شاتكريت)

ابزار تونل 
  بازدید : 67
   11 زمان : 1399:2 


1
2
3
4
5

بتن از مصالحي است كه از گذشته تا كنون همواره در صنعت ساخت و ساز مورد توجه بوده است چرا كه نقش بسيار موثري در بالا بردن مقاومت سازه ايفا ميكند.

با پيشرفت تكنولوژي تجهيزات بسياري براي اجراي بتن و ريختن آن ساخته شد تا براي تعمير و يا تقويت سازه مورد استفاده قرار گيرد؛ چنين وسايلي انجام بتن ريزي را آسان كرده و نياز به وجود نيروي انساني متعدد را كاهش مي دهد.

از جمله ي اين تجهيزات ميتوان به دستگاه بتن پاششي يا شاتكريت اشاره كرد كه استفاده از آن در صنعت ساخت و ساز رواج يافته و روند بتن ريزي را به شدت آسان و سريع كرده است.

بتن پاششي چيست؟

بتن پاششي يا شاتكريت، در اصطلاح به معناي پاشيدن بتن ميباشد و شامل فرايندي است كه در طي آن مخلوط بتن به صورت اسپري شده به محل مورد نظر پاشيده ميشود. به طور كلي عمليات پاشش بتن يا ملات بر روي سطح حفاري شده توسط جريان هواي فشرده را شاتكريت ميگويند. اين ملات تشكيل شده از سيمان، ماسه و شن است؛ اين تركيب با سرعت بسيار بالايي به سطح مورد نظر پاشيده ميشود به همين دليل در مدت كوتاهي به صورت ديناميكي فشرده ميشود.

امروزه در سراسر دنيا از شاتكريت استفاده ميشود و در مناطقي چون لاينينگ كانال ها، سدها و مخازن، معدن هاي زيرزميني و تونل ها، استخرهاي شنا و ... از آن بهره ميبرند.

از مصارف ديگر و فرعي بتن پاششي ميتوان براي پايدار كردن صخره هاي سنگي شيب دار و پوشش دادن صفحات فولادي به منظور ايجاد سپر ضدآتش اشاره كرد.

هدف از انجام چنين كاري اين است كه محصول نهايي مقاومت بالا و نفوذ پذيري كمي داشته باشد. از اصلي ترين مزيت هاي شاتكريت ميتوان به انعطاف پذيري بالاي آن اشاره كرد، در واقع شاتكريت يكي از بهترين استفاده ها براي بهره بردن از اين ويژگي منحصر به فرد بتن است.

ملات ترميمي بتن

ملات ترميمي پاششي بتن در چند سال گذشته در ساخت و سازهاي مهندسي اهميت فراواني پيدا كرده است. يكي از ويژگي اصلي كه در بتن پاشي بايد مورد توجه قرار گيرد اين است كه حداقل هدر رفت بتن وجود داشته باشد و بتن از سطحي كه روي آن پاشيده ميشود برنگردد. چسبندگي زيادي كه با استفاده از مواد قوام آور در اين نوع ملات به دست مي آيد باعث ميشود كه حداقل بازگشت بتن را داشته باشيم.

كاربردهاي بتن ترميمي

*ترميم و بازسازي سازه هاي بتني و بتن هاي قديمي

*ايجاد پوشش نگهدار در لايه هاي اوليه ي تونل

*پايدار سازي شيب هاي خاكي و شني

*پايدارسازي سازه هاي زيرزميني

*پايدارسازي معادن

*جلوگيري از فرسايش خاك

*استخرسازي

*و ...

دستگاه هاي شاتكريت به دو صورت:

-شاتكريت مخلوط تر

-شاتكريت مخلوط خشك

وجود دارد.

شاتكريت مخلوط تر

دراين نوع شاتكريت، ابتدا مصالح مورد استفاده با آب مخلوط شده و افزودني هاي ديگر به آن اضافه ميشود و بتن آماده وارد شاتكريت شده و بعد از عبور از لوله هاي پلاستيكي روي سطح مورد نظر پاشيده ميشود. از مخلوط تر در مكان هايي كه مقاومت فشاري بالا از اهميت ويژه اي برخوردار است استفاده ميشود. ميزان آب در اين مخلوط بايد به گونه اي باشد كه امكان پمپاژ توسط لوله ها وجود داشته باشد.

از جمله مواردي كه با استفاده از اين نوع شاتكريت قابل اجراست ميتوان به ديوار بتني با ضخامت 50 سانتي متر و سقف به ضخامت 20 سانتي متر اشاره كرد.

از مزايايي كه اين مخلوط در اختيار مصرف كننده قرار ميدهد، ميتوان به موارد زير اشاره كرد:

*در مناطقي كه احتمال خوردگي و آتش سوزي بالا است ميتوان ضخامت لوله ها را با استفاده از اين بتن بالا برد.

*اين نوع بتن اجراي سازه هاي بتني با اشكال غير منظم را امكان پذير ميكند.

*شاتكريت هاي تر نيازي به قالب بندي ندارند و يكي از دلايل اصلي كاهش هزينه هاي مربوط به نيروي انساني و اجراي قالب بندي را ميتوان اين گزينه بيان كرد.

*بهترين روش براي اجراي روكش پايه پل ها و لاينينگ تونل ها است.

*مقاومت مكانيكي شاتكريت مخلوط تر بسيار بالاتر از نوع خشك آن است.

*در اين روش بين بتن و ميلگرد چسبندگي بهتري صورت ميگيرد و در نتيجه ميزان پايداري افزايش خواهد يافت.

شاتكريت مخلوط خشك

بر خلاف نوع قبلي كه مخلوط از قبل با آب مخلوط شده و مورد استفاده قرار ميگيرد در اين روش در مرحله ي آخرو در هنگام خروج مواد، آب مورد نياز از سر نازل به تركيبات بتني افزوده ميشود.

مخلوط بتن در اين نوع متشكل از سيمان، ماسه و شن و مقدار بسيار ناچيزي آب جهت كاهش گرد و غبار ناشي از فشار هوا است.

اين نوع بتن ريزي بهترين روش براي انجام كارهاي تعميراتي و روكش هاي كمتر از 10 سانتي متر در نظر گرفته ميشود.

يكي از معايب اين روش اين است كه بتن به دست آمده مقاومت بالايي ندارد و بيشتر در گذشته استفاده ميشد چرا كه قيمت كمي داشتند و وسايل شاتكريت به راحتي در دسترس قرار ميگرفت.

مزايا و معايب شاتكريت خشك شامل موارد زير است:

*بتن به دست آمده مقاومت بالايي ندارد و يكي از دلايل اصلي آن عدم استفاده از مصالح سنگي درشت دانه است.

*قسمت اعظمي از ملات به دليل نچسبيدن به محل مورد نظر و هيدراته نشدن، هدر ميرود.

*عدم وجود آب در ابتداي كار سبب پراكنده شدن دانه هاي سيمان و ايجاد گرد و غبار در محل اجرا ميشود.

*بي شك هنگامي كه آب در مرحله ي آخر ريخته ميشود تمام قسمت هاي ملات با آن در تماس نخواهد بود و بعضي از دانه ها هيدراته نشده باقي ميماند.

*آب بدون نظارت كافي ريخته شده و اگر ميزان آن از حدي فراتر رود احتمال ترك خوردگي و يا انقباض ناشي از خشك شدگي در سطح بتن وجود دارد.

*حمل اسان مواد خشك مخصوصا براي مسافت هاي طولاني به خصوص براي كاربردهاي معدني.

*قيمت مناسب شاتكريت خشك.

شاتكريت بتن سبك

اغلب سنگدانه هاي سبك، حفره ها و جذب آب بيشتري نسبت به سنگدانه هاي معمولي دارا هستند؛ اين ويژگي سبب ميشود آب به آساني جذب شده و در نتيجه باعث كاهش آب مخلوط و كاهش كارايي بتن ميشود.

در اين حالت پمپ كردن بتن سبك دانه اگر سنگدانه ها قبلا به درستي خيس نخورده و اشباع نشده باشند مشكلات عديده اي را به وجود مي آورند.

مواد قوام آور ميتواند اين مشكل را با كاهش ميزان آب قابل جذب بهبود بخشد. علاوه بر آن استفاده از سنگدانه هاي نيمه اشباع در بتن سبك را نيز امكان پذير ميكند.

از ديگر مزاياي مواد قوام آور در بتن سبك ميتوان به بهبود همگني بتن اشاره كرد.

شاتكريت بتن نيمه خشك پيش ساخته

استفاده از محصولات بتني ساخته شده از بتن نيمه خشك نيازمند اين هستند كه تعادل درستي بين آب مورد نياز و مواد مورد استفاده برقرار شود از آن گذشته مقدار آبي كه براي تراكم و هيداراتاسيون استفاده ميشود نيز بايد با دقت و توجه زيادي پيمانه شود.

در اين نوع استفاده از مواد قوام آور باعث افزايش ميزان نياز به آب ميشود كه از حالت بهينه كمي بيشتر است.

هر شاتكريت نوع استفاده ي خود را در مكان خاصي دارد و بنابر نياز بايد از شاتكريت متناسب با آن استفاده كرد.